Farmstay hay còn gọi là bất động sản kết hợp du lịch nông nghiệp (Farmstay) đã và đang phát triển ngày càng mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, loại hình bất động sản này vẫn còn đang vấp phải nhiều rào cản trong quá trình phát triển.
Farmstay – Bất Động Sản Kết Hợp Du Lịch Nông Nghiệp Có Nhiều Tiềm Năng Phát Triển
Tại “Bàn tròn Xúc tiến đầu tư Bất động sản: Du lịch Nông Nghiệp Việt Nam” do Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VnRea) chỉ đạo Trung tâm Phát triển Bất động sản (RED Center) phối hợp với Viện Kinh tế Du lịch Nông nghiệp tổ chức, ông Lê Văn Bình, đại diện Vụ Đất đai – Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trong thời gian vừa qua, tại một số địa phương có xuất hiện mô hình du lịch kết hợp trang trại nghỉ dưỡng (farmstay) như: Hòa Bình, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Sơn La, Quảng Bình, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Lâm Đồng, Đồng Nai, Long An và TP.HCM.
Mô hình kinh doanh du lịch nghỉ dưỡng trên trang trại nông nghiệp (gọi tắt là mô hình farmstay) là loại hình có xây dựng cơ sở lưu trú cho khánh du lịch nghỉ ngơi và trải nghiệm các hoạt động sản xuất trồng trọt, chăn nuôi, tham quan, nghỉ dưỡng và thưởng thức thực phẩm sạch từ các sản phẩm được nuôi trồng, chế biến ngay tại nông trại. Tại mô hình này, các nhà đầu tư đã cho xây dựng mới, cải tạo các nhà tạm, lán trại thuộc các trang trại nông nghiệp, các khu đất nông nghiệp để tạo thành các khu nghỉ dưỡng để kinh doanh du lịch hoặc chuyển nhượng. Thị trường Bất động sản phát triển năng động, việc xuất hiện mô hình farmstay là do nhu cầu của thị trường du lịch, đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Cũng theo ông Bình, du lịch nông nghiệp, nông thôn đã trở thành lựa chọn hấp dẫn cho du khách khi muốn tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa, con người và cuộc sống tại các vùng đất nông thôn trong cả nước. Đồng thời, lĩnh vực này tạo cơ hội để các vùng đất nông thôn tận dụng tiềm năng, thế mạnh để tăng giá trị cho đất đai và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Việc phát triển du lịch nông nghiệp và nông thôn hiện nay đang dần trở thành xu hướng phổ biến tại các địa phương.
Loại hình du lịch farmstay không chỉ thu hút khách du lịch mà còn góp phần hỗ trợ cộng đồng trong việc khai thác và bán các sản phẩm từ trang trại cho khách du lịch và thị trường; góp phần phát triển triển kinh tế địa phương. Phát triển loại hình du lịch farmstay có thể sẽ là hướng đi mới trong đầu tư và phát triển du lịch bền vững.
Rào Cản Thách Thức Từ Pháp Luật
Dù phát triển mạnh mẽ nhưng trên thực tế, khung pháp luật loại hình này chưa chặt chẽ, còn thiếu cơ chế, chiến lược tổng thể, bài bản mang tầm chiến lược, lâu dài, bền vững về quản lý và sử dụng đất du lịch nông nghiệp ở các bộ luật: Luật Đất đai, Luật Kinh doanh Bất động sản và Luật Du lịch. PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng khoa Pháp luật kinh tế, Đại học Luật Hà Nội khuyến nghị cần hoàn thiện khung pháp luật cho phát triển bất động sản du lịch kết hợp du lịch nông nghiệp ở nước ta.
Theo đó, Nhà nước cần rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện khung pháp lý về thị trường BĐS nói chung và phân khúc thị trường BĐS du lịch nông nghiệp nói riêng đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ. Cụ thể, PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến cho rằng cần bổ sung Điều 3 Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi một điều khoản giải thích về đất du lịch nông nghiệp; bổ sung quy định về cấp GCNQSDĐ đối với đất sử dụng vào mục đích du lịch nông nghiệp. Ngoài ra là quy định về quyền và nghĩa vụ cụ thể của tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển BĐS du lịch nông nghiệp; các hình thức tiếp cận đất đai và cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư, phát triển phân khúc này.
Xác định rõ đất du lịch nông nghiệp là loại đất nông nghiệp hay loại đất sử dụng đa mục đích; bổ sung quy định về cơ chế phối, kết hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong quản lý đất du lịch nông nghiệp.
Ngoài ra, Luật Kinh doanh BĐS năm 2014 cần bổ sung một mục về phân khúc kinh doanh BĐS du lịch nông nghiệp. Cụ thể, xác định rõ quyền hạn, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương trong quản lý hoạt động kinh doanh BĐS du lịch, nông nghiệp.
Cũng theo Trưởng khoa Pháp luật kinh tế, Đại học Luật Hà Nội, cần bổ sung quy định về bản chất, các loại hình sản phẩm của BĐS du lịch nông nghiệp; điều kiện, phạm vi kinh doanh BĐS du lịch nông nghiệp; cơ chế khuyến khích thu hút đầu tư vào phân khúc kinh doanh này v.v Ngoài ra là quy định về việc điều kiện, năng lực của tổ chức, cá nhân tham gia loại hình kinh doanh BĐS này; vấn đề thanh tra, xử lý vi phạm nhằm ngăn ngừa, lợi dụng mục đích kinh doanh du lịch nông nghiệp để thu mua, gom đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sau đó tìm mọi cách để chuyển mục đích sử dụng sáng đất ở, đất phi nông nghiệp rồi bán, chuyển nhượng nhằm mục đích kiếm lời.
Bên cạnh đó, để thúc đẩy bất động sản kết hợp du lịch nông nghiệp phát triển cần sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Du lịch năm 2017 liên quan đến loại hình du lịch nông nghiệp. Cụ thể, quy định tích hợp giữa quy hoạch du lịch với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch phát triển nông nghiệp nhằm gắn kết chặt chẽ phát triển loại hình BĐS du lịch nông nghiệp.